Ortodonti; diş, çene ve yüz kompleksinde görülen çapraşıklık (maloklüzyon), kapanış bozuklukları ve uyumsuzlukların teşhisi, önlenmesi ve tedavisi ile ilgilenen diş hekimliğinin uzmanlık dalıdır. Modern ortodonti tedavisi, yalnızca estetik kaygılardan ziyade, bireyin genel ağız sağlığını, konuşmasını ve çiğneme fonksiyonunu iyileştirmeyi temel amaç edinir. Bu makalede, ortodontik tedavinin bilimsel temelleri, tedavi yöntemleri ve süreci detaylı bir şekilde incelenecektir.
Şekil 1: Ortodontik tedavinin diş dizilimi ve gülümseme estetiği üzerindeki dramatik etkisi.
Ortodontik problemler genetik ve çevresel faktörlerin kombinasyonu sonucu oluşur.
Genetik Faktörler: Bireyin anne veya babasından kalıtım yoluyla geçen çene boyutu ile diş boyutu arasındaki uyumsuzluk (örneğin, küçük çene yapısına sahip bireyde büyük dişlerin olması), diastema (diş aralarının açık olması) ve çapraşıklık başlıca genetiktir.
Çevresel Faktörler: Erken süt dişi kaybı, parmak emme, uzun süreli biberon ve yalancı emzik kullanımı, ağızdan solunum ve dil itme alışkanlığı gibi faktörler dişlerin sürme yönünü olumsuz etkileyerek ortodontik bozukluklara yol açar.
Başlıca Maloklüzyon Tipleri:
Sınıf I: Normal molar ilişkiye rağmen dişlerde çapraşıklık veya aralıkların bulunması.
Sınıf II (Overjet): Üst dişlerin alt dişlere göre aşırı önde konumlandığı "öküz" veya "faredişi" görünümü.
Sınıf III (Underbite): Alt dişlerin üst dişlere göre önde olduğu "prognati" veya "alt çene önde olması" durumu.
Açık Kapanış (Open Bite): Ön veya arka dişlerin birbiriyle temas etmemesi.
Derin Kapanış (Deep Bite): Üst ön dişlerin alt ön dişleri aşırı örttüğü durum.
Çapraz Kapanış (Crossbite): Üst dişlerin alt dişlerin arkasında kaldığı normal olmayan kapanış ilişkisi.
Günümüz ortodonti teknolojisi, hastanın yaşı, tedavinin zorluk derecesi ve beklentileri doğrultusunda çeşitli tedavi seçenekleri sunar.
En yaygın kullanılan tedavi yöntemidir. Dişlerin üzerine yapıştırılan braket adı verilen ataşmanlar ve bunların içinden geçen tel vasıtasıyla sürekli ve kontrollü kuvvet uygulanarak diş hareketi sağlanır.
Metal Braketler: Geleneksel ve en dayanıklı olan yöntemdir. Günümüzde daha küçük ve hasta konforuna uygun olarak üretilmektedir.
Seramik (Estetik) Braketler: Diş renginde oldukları için metal braketlere kıyasla daha az dikkat çekerler. Ancak, metal braketlere göre daha kırılgan olabilirler ve sürtünme nedeniyle tedavi süresi uzayabilir.
Lingual Braketler: Dişlerin dil tarafına (iç yüzeyine) yapıştırılan braketlerdir. Tamamen gizlidir, dışarıdan görünmezler. Ancak, dil alışkanlığını değiştirebileceği için konuşma ve temizlikte zorluk yaşanabilir.
Şeffaf Plaklar (Invisalign vb.): Son yıllarda yetişkin ortodontisinde oldukça popüler olan bu yöntemde, hastaya özel üretilen seri halindeki şeffaf plaklar kullanılır. Hasta tarafından takılıp çıkarılabilir, yemek yeme ve diş fırçalama sırasında çıkarılması büyük konfor sağlar. Orta dereceli çapraşıklıkların tedavisinde oldukça etkilidir.
Hareketli Plaklar: Daha çok çene genişletmesi veya basit diş hareketleri gerektiren çocuk hastalarda kullanılır.
İlk Muayene ve Teşhis: Ortodontist, dişlerin ve çenelerin klinik muayenesini yapar. Fotograflar, panoramik ve sefalometrik röntgenler ve dijital ölçüler alınır. Bu verilerle detaylı bir tedavi planlaması yapılır.
Hazırlık Aşaması: Tedavi öncesi varsa çürükler tedavi edilir ve profesyonel diş temizliği yapılır.
Tedavi Aşaması: Seçilen aparey (braket veya plak) takılır. Hastalar 4-6 haftada bir kontrole çağrılarak tellerin aktivasyonu ve ayarlamaları yapılır.
Tedavinin Sona Ermesi (Debonding): Dişler istenen konuma geldiğinde braketler çıkarılır.
Pekiştirme (Retansiyon) Dönemi: Tedavinin en önemli aşamalarından biridir. Dişlerin yeni konumlarında stabil kalmalarını sağlamak için pekiştirme apareyleri (retainer) kullanılır. Bu apareyler hareketli veya dişlerin arkasına yapıştırılan sabit teller olabilir.
Amerikan Ortodontistler Birliği, ilk ortodontik muayenenin **7 yaşında** yapılmasını önermektedir. Bu yaşta kalıcı dişler sürmeye başladığı için çene darlığı veya iskeletsel bir problem erken teşhis edilebilir. Yetişkinlerde ise **sağlıklı diş ve diş eti** olması koşuluyla yaş sınırı yoktur.
Braketlerin takılması işlemi ağrısızdır. Ancak takıldıktan sonraki 3-7 gün boyunca dişlerde hassasiyet ve hafif ağrı olabilir. Bu süreç ağrı kesicilerle yönetilebilir ve alışma döneminden sonra kaybolur.
Ortalama tedavi süresi **18-24 ay** arasındadır. Ancak bu süre, problemin şiddetine, hastanın yaşına ve uyumuna bağlı olarak kısalabilir veya uzayabilir.
Sert (kuruyemiş, kraker), yapışkan (lokum, jelibon) ve asitli gıdalardan kaçınılmalıdır. Elma, havuç gibi sert meyveler küçük parçalara bölünerek tüketilmelidir.
**Ortodonti fiyatları;** tedavinin zorluk derecesine, kullanılacak apareyin türüne (metal, seramik, şeffaf plak), tedavi süresine ve kliniğin uzmanlığına göre değikenlik gösterir. Detaylı fiyat bilgisi için muayene olmanız gerekmektedir.
Ortodonti tedavisi, bireye yalnızca estetik bir gülümseme kazandırmakla kalmaz, aynı zamanda çiğneme fonksiyonunu iyileştirerek sindirimi kolaylaştırır, dişlerin temizlenebilirliğini artırarak çürük ve diş eti hastalığı riskini azaltır, ve eklem sağlığını korur. Doğru teşhis ve planlama ile her yaştan birey, ortodontik tedaviden maksimum fayda sağlayabilir.
Unutmayın, sağlıklı ve düzgün bir gülümseme, özgüvenin en önemli parçasıdır.
Anahtar Kelimeler: ortodonti tedavisi, diş teli, invisalign, şeffaf plak, braket çeşitleri, ortodonti fiyatları, çapraşık diş tedavisi, erken ortodontik tedavi, ortodonti sonrası, diş teli bakımı
Yozgat Ortodonti ile mükemmel gülüşler...
Bizimle iletişim kurmak ve detaylı bilgi almak için iletişime Geç butonuna tıklayınız.
İLETİŞİME GEÇ